Trong các quy hoạch lớn của Thủ đô Hà Nội đang được nghiên cứu, sông Hồng trở thành trục không gian kết nối văn hóa, nghệ thuật sáng tạo, cũng là yếu tố quan trọng hỗ trợ cho kinh tế đô thị. Ảnh: VGP/Thùy Chi
Ông Lê Ngọc Anh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế - xã hội Hà Nội cho biết, thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo TP. Hà Nội, Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế - xã hội Hà Nội đang phối hợp với các đơn bị liên quan nghiên cứu, lấy ý kiến để sớm hoàn chỉnh việc lập Quy hoạch Thủ đô thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 và điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô đến năm 2045, tầm nhìn đến 2065. Theo đó, lãnh đạo TP. Hà Nội yêu cầu hai quy hoạch này cần phải được nghiên cứu song hành, có sự tương trợ để bảo đảm có sự nhất quán trong nội dung.
Tạo khung phát triển cho các đô thị của Thủ đô
Ông Lê Ngọc Anh cho biết, trong thời gian qua, Viện Nghiên cứu kinh tế - xã hội Hà Nội và Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội chủ trì, cùng với Sở Kế hoạch & Đầu tư, Sở Quy hoạch – Kiến Trúc Hà Nội đã phối hợp chặt chẽ trong các bước nghiên cứu, triển khai lập Quy hoạch Thủ đô, điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô.
Cùng với sự vào cuộc tích cực của các sở, ngành, UBND quận, huyện, thị xã, nên đến nay hai sản phẩm của hai quy hoạch có sự tương đồng khá chặt chẽ. Quy hoạch Thủ đô mang tính định hướng, dẫn dắt; Quy hoạch chung Thủ đô là bước cụ thể hóa các nội dung của Quy hoạch Thủ đô với mức độ chi tiết, cụ thể hơn.
Về công tác xin ý kiến về nội dung Quy hoạch Thủ đô, Viện Nghiên cứu kinh tế - xã hội Hà Nội đã triển khai xin ý kiến Bộ Tư lệnh Thủ đô, Công an TP. Hà Nội, và đã được đơn vị tư vấn đã cập nhật vào dự thảo 1 Báo cáo Quy hoạch Thủ đô. Đã gửi xin ý kiến Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, đang chờ văn bản trả lời của hai bộ trước khi gửi xin ý kiến rộng rãi theo quy định. Ngoài ra, Viện cũng nhận được 22/51 ý kiến của các sở, ngành, UBND quận, huyện, thị xã phố đối với dự thảo 1 Báo cáo Quy hoạch Thủ đô.
Đáng chú ý, góp ý vào một trong những lĩnh vực quan trọng, tạo khung phát triển cho các đô thị nói chung và Thủ đô Hà Nội nói riêng, đó là những vấn đề về giao thông, qua rà soát cho thấy hiện chỉ tiêu về mật độ giao thông đô thị của thành phố bao gồm đường cao tốc đô thị, trục chính đô thị, đường chính đô thị, đường liên khu vực mới chỉ đạt 55% - 66% so với mục tiêu quy hoạch đến năm 2030; chỉ tiêu sử dụng đất dành cho giao thông cũng chỉ đạt 12,3% - 12,5% so với yêu cầu là 25% - 26%.
Trên cơ sở đó, Sở Giao thông vận tải Hà Nội đã có đề xuất thời gian tới trong quy hoạch cần bổ sung thêm 22 tuyến đường bộ đối ngoại, 7 tuyến đường ngoài đô thị, 5 cầu qua sông Hồng, sông Đà, sông Đuống. Đặc biệt, đề xuất các cầu đường bộ sẽ kết hợp cùng là cầu đường sắt đô thị nhằm giảm mật độ cầu trên sông và chi phí đầu tư xây dựng.
Về lĩnh vực đường sắt đô thị nên bổ sung khu vực phát triển công nghiệp đường sắt tại tổ hợp ga Ngọc Hồi. Đồng thời, đề xuất có giải pháp đào tạo nguồn nhân lực cho lĩnh vực này trong giai đoạn tới.
Trong điều chỉnh Quy hoạch chung lần này mới chỉ đề cập đến phân bổ dân cư mà chưa dự báo được nhu cầu đi lại, vì vậy việc định hình các tuyến đường sắt đô thị gắn với nhu cầu đi lại của người dân cũng là nội dung cần lưu ý. Cùng đó, rà soát, điều chỉnh quy hoạch sao cho quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch giao thông phải được đồng bộ, gắn kết với nhau một cách chặt chẽ. Trên cơ sở đó kiến nghị trong điều chỉnh Quy hoạch chung lần này bổ sung tiêu chí quy hoạch TOD cấp thành phố…
Đối với các quận huyện, để bảo đảm tiến độ thời gian cũng như tính kết nối mang tính tổng thể, trong tháng 11 này hai Viện cùng với các sở ngành, đơn vị tư vấn sẽ tiếp tục tổ chức các buổi làm việc theo từng cụm địa phương để cụ thể hóa toàn bộ các nội dung kiến nghị, mong muốn của quận, huyện vào định hướng hai bản quy hoạch.
Giám đốc Sở Quy hoạch – Kiến trúc Nguyễn Trọng Kỳ Anh đề nghị tập trung đề xuất những vấn đề phát triển kinh tế - xã hội của địa phương theo các giai đoạn quy hoạch đến năm 2030, 2045, 2050, 2065. Đặc biệt, đối với 14 huyện đang nghiên cứu Quy hoạch vùng huyện, cần có những đề xuất khớp nối, tương thích với định hướng của hai đồ án quy hoạch cấp trên đang xây dựng, nhất là với đồ án Điều chỉnh quy hoạch chung.
Ông Nguyễn Trọng Kỳ Anh cho hay, hiện nay, nhiều huyện có đề xuất về vấn đề phát triển đô thị, tuy nhiên trong định hướng điều chỉnh Quy hoạch chung tăng thêm 10% quỹ đất phát triển đô thị không phải để chia đều cho các huyện mà dành cho phát triển đô thị Thành phố phía Bắc, Thành phố phía Tây và đô thị Đông Vành đai 4 và một phần dành phân bổ cho các địa phương.
Theo ông Nguyễn Trọng Kỳ Anh, việc phát triển đô thị không thể tràn lan ở khu vực nông thôn, vì vậy các địa phương cần xem xét thận trọng để đưa ra đề xuất mang tính khả thi và sát với báo cáo quy hoạch.
Quy hoạch sông Hồng trở thành điểm nhấn phát triển Thủ đô
Trong các quy hoạch lớn của Thủ đô Hà Nội đang được nghiên cứu, sông Hồng trở thành trục không gian kết nối văn hóa, nghệ thuật sáng tạo, cũng là yếu tố quan trọng hỗ trợ cho kinh tế đô thị.
Kiến trúc sư Lê Hoàng Phương, Giám đốc Trung tâm Kiến trúc, quy hoạch Hà Nội, Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia (Bộ Xây dựng), đại diện đơn vị tư vấn lập Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 cho biết, sông Hồng - với vai trò mới, hướng đến là biểu tượng của Thủ đô sẽ được phát triển với 5 định hướng chính. Con sông sẽ trở thành hành lang xanh, không gian văn hóa, giao tiếp xã hội, nghệ thuật sáng tạo; không gian trung tâm kinh doanh, thương mại, sản xuất, công nghệ hiện đại và kết nối hạ tầng xanh, xám (TOD).
Trong khi đó, GS.TS Hoàng Văn Cường, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế quốc dân, đơn vị đứng đầu liên danh tư vấn lập Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 cũng cho biết, đồ án quy hoạch hướng tới thiết lập các không gian văn hóa mới, khai thác tiềm năng không gian văn hóa sẵn có, chuyển các di sản văn hóa trở thành nơi phát triển kết hợp với du lịch.
TS. Hoàng Văn Cường cho biết, trục cảnh quan văn hóa, du lịch sông Hồng sẽ được phát triển thành con đường di sản, nơi diễn ra các lễ hội, quy tụ tinh hoa, hình ảnh kết tinh tiêu biểu của các tỉnh, thành phố trên cả nước về với Thủ đô.
Ngoài ra, sông Hồng được định hướng là một yếu tố quan trọng hỗ trợ cho kinh tế đô thị bằng cách cung cấp giao thông thủy và các khu vực kết nối 2 bên bờ sông. Trong tương lai, hai bên sông là khu vực hình thành các tổ hợp thương mại, dịch vụ hiện đại với kiến trúc độc đáo, ấn tượng, thu hút cộng đồng và góp phần tạo dựng hình ảnh thành phố hai bên sông.
Vai trò mới của sông Hồng với Thủ đô Hà Nội đã và đang được hoạch định trên nhiều khía cạnh, trong đó có khả năng tiếp cận. Phương tiện tiếp cận đến không gian này sẽ là giao thông xanh, đi bộ, kết nối với cây xanh và gia tăng kết nối xuyên suốt hai bên sông.
Các đơn vị tư vấn lập các đồ án quy hoạch đề xuất tăng kết nối hai bên sông Hồng bằng nhiều dự án xây dựng cầu. Trong đó, tiếp thu đóng góp của chuyên gia, nhà khoa học qua các lần lấy ý kiến hoàn thiện các đồ án, phương án xây dựng cầu đòi hỏi có thiết kế mang dấu ấn riêng biệt. Sự khác biệt về kiến trúc cảnh quan ở mỗi lối vào các không gian đô thị vừa tạo nên vẻ đẹp đa dạng, vừa nhấn mạnh đặc trưng hình thái của các không gian đô thị Hà Nội.
Về yêu cầu kết nối, hạ tầng giao thông tiếp cận được xây dựng gồm giao thông dọc sông, cầu qua sông, tuyến đường thủy dọc sông... gắn với các giải pháp bảo đảm hành lang thoát lũ và thích ứng với điều kiện thủy văn. Những tổ hợp kiến trúc điểm nhấn dọc sông Hồng được phát triển đồng thời với kiểm soát chặt sự chuyển đổi các khu vực hiện hữu.
Hệ thống đường bộ trong các định hướng quy hoạch sẽ theo hướng mở rộng mặt cắt, nâng cấp hạng đường các tuyến đường đê hai bên sông thành 4-6 làn xe; xây dựng 2 tuyến đường trục chính đô thị quy mô 6-8 làn xe kết nối giao thông dọc sông Hồng. Ngoài ra, sẽ hình thành tuyến monorail (tàu điện 1 ray) hỗ trợ kết nối dọc trục sông tại một số khu vực tập trung nhiều chức năng hoạt động để phục vụ nhu cầu du lịch và trải nghiệm cho người dân.
Theo kiến trúc sư Lê Hoàng Phương, hệ thống giao thông các khu đô thị mới, khu du lịch giải trí dọc sông Hồng phải được liên kết tốt với các trục đường chính đô thị cũng như khu dân cư hiện hữu.
Với việc tăng nhiều phương án tiếp cận, tối đa hóa khả năng kết nối, người dân có thể dễ dàng đến với không gian mặt nước và công viên ven sông có gắn với các dãy phố dịch vụ đa dạng. Các đơn vị tư vấn kỳ vọng các khu vực ven sông này có thể thực sự trở thành trung tâm, điểm đến giao lưu quan trọng, góp phần to lớn vào sức hấp dẫn của Thủ đô Hà Nội.