Đây là nội dung được đánh giá sẽ là bước đột phá trong vấn đề nâng cao hiệu lực quản lý, chủ trương phát triển cân bằng, ổn định thị trường nhà ở tại cuộc họp Ban chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản dưới sự chủ trì của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, ngày 20/5.
Xem xét hình thành 3 loại quỹ chính
Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam, nguồn vốn dành cho các dự án xây dựng nhà ở hiện nay bao gồm 3 nguồn chính: vốn tự có của doanh nghiệp, vốn vay tín dụng từ ngân hàng và vốn huy động từ người mua nhà. Việc huy động và triển khai 3 nguồn vốn này đều có những bất cập và khó khăn về mặt cơ chế cũng như các khó khăn thực tế khác.
Nhằm góp phần khắc phục tình trạng này, Dự thảo Chiến lược phát triển nhà ở đang được xây dựng đề cập cụ thể tới cơ chế hình thành và nội dung hoạt động của 3 loại quỹ chính: Quỹ phát triển nhà, Quỹ tiết kiệm nhà ở và Quỹ đầu tư bất động sản.
Quỹ phát triển nhà ở đã được quy định trong Luật Nhà ở và chưa được nhiều địa phương quan tâm phát triển. Hai loại quỹ còn lại là những mô hình hỗ trợ nhà ở cho các đối tượng thu nhập thấp đã triển khai phổ biến và khá thành công ở nước ngoài và Việt Nam mới đang trong giai đoạn tham khảo, học tập.
Quỹ phát triển nhà ở do UBND cấp tỉnh quyết định thành lập, trên cơ sở các nguồn vốn như tiền thu từ việc bán, cho thuê nhà ở thuộc sở hữu nhà nước trên địa bàn, từ một phần tiền sử dụng đất của các dự án phát triển nhà ở thương mại, các khu đô thị mới, từ ngân sách địa phương hỗ trợ hàng năm,… Tuy nhiên, đến nay mới chỉ có TP.HCM huy động được khoảng 1.000 tỷ đồng cho quỹ này, Hà Nội và một số địa phương lồng ghép trong Quỹ đầu tư phát triển…
Quỹ tiết kiệm nhà ở được dự kiến triển khai theo mô hình tổ chức tài chính – tín dụng phi lợi nhuận, dưới sự quản lý trực tiếp của cơ quan quản lý Nhà nước, chuyên phục vụ cho các doanh nghiệp gặp khó khăn về nhà ở được vay vốn mua nhà ở hoặc để hỗ trợ cho các doanh nghiệp vay vốn xây dựng nhà ở xã hội.
Góp vào Quỹ có vốn hỗ trợ ban đầu của Nhà nước, vốn từ quỹ đất dành cho phát triển nhà ở xã hội, nhà ở thương mại, huy động từ người có nhu cầu tạo lập nhà ở, từ các thành phần kinh tế.
Quỹ đầu tư bất đống sản hoạt động theo Luật Chứng khoán, cho phép nhà đầu tư thay vì trực tiếp mua nhà đất như hiện nay có thể mua chứng chỉ quỹ, công ty quản lý quỹ sẽ thay mặt nhà đầu tư mua bán, quản lý bất động sản. Đây sẽ là kênh huy động vốn đầu tư BĐS chính thống thông qua thị trường chứng khoán, có thể thu hút đông đảo nhà đầu tư tham gia do tính an toàn cao.
Khắc phục bất cập của thị trường nhà ở
Theo đánh giá chung, việc xây dựng, triển khai Chiến lược phát triển nhà ở với nhiều nội dung mới, có tính đột phá như việc hình thành, hoạt động các quỹ đầu tư nói trên sẽ tạo sự ổn định cần thiết trên thị trường bất động sản.
Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải chỉ đạo Thường trực Ban chỉ đạo khẩn trương hoàn thiện các nội dung dự thảo Chiến lược, đặc biệt là các cơ chế mới trong vấn đề nhà ở nhằm mục tiêu tạo thuận lợi tối đa trong việc huy động các nguồn lực khác nhau, đáp ứng đa dạng về hình thức, quy mô, phương thức thanh toán và giá cả phù hợp với khả năng chi trả của các tầng lớp dân cư.
Chiến lược cũng cần tập trung cụ thể hóa những quy định về chống đầu cơ, hạn chế phân hóa giàu, nghèo, thu hẹp khoảng cách giữa đô thị và nông thôn. Làm rõ chính sách của Nhà nước trong việc thúc đẩy phát triển nhà ở theo cơ chế thị trường.
Phó Thủ tướng đặc biệt lưu ý tới các cơ chế, trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước trong việc phát triển nhà ở, chính sách hỗ trợ phù hợp cho các đối tượng xã hội, người gặp khó khăn về nhà ở. Đây sẽ là mục tiêu xuyên suốt trong chiến lược nhà ở, tạo một chính sách lớn về an sinh xã hội.
Đồng thời, Chiến lược cũng có những quy định tránh sự ỷ lại, trông chờ toàn bộ vào nguồn lực Nhà nước.